Serebral palsi (SP), gelişmekte olan beyinde, genellikle anne karnındayken veya yaşamın ilk aylarında meydana gelen hasar sonucu ortaya çıkan kalıcı bir hareket ve duruş bozukluğudur. Bu hasar ilerleyici değildir, yani zamanla kötüleşmez ancak bireyin yaşamı boyunca etkili olur ve yaşla birlikte belirtilerde değişiklikler görülebilir.

Serebral Palsinin Temel Özellikleri:

• Motor Fonksiyon Kaybı: Hareket, denge ve koordinasyon sorunlarına yol açar.
• Duruş Bozuklukları: Anormal vücut pozisyonları ve duruş problemleri görülebilir.
• İlerleyici Olmama: Beyindeki hasar sabittir, ancak motor beceriler yaşla birlikte değişebilir.
• Erken Başlangıç: Genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde belirtiler fark edilir.
• Çeşitli Etkilenimler: Sıklıkla görme, işitme, konuşma, yutma ve bilişsel fonksiyonlar da etkilenebilir.

Serebral Palsinin Nedenleri:

Serebral palsiye yol açan beyin hasarı veya anormal gelişimi, hamilelik sırasında, doğum esnasında veya doğumdan sonraki erken dönemde meydana gelebilir. En sık görülen nedenler şunlardır:

• Doğum Öncesi Nedenler:
  • Anne karnında bebeğe yeterli oksijen gitmemesi (hipoksi).
  • Hamilelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar (kızamıkçık, toksoplazma vb.).
  • Annenin yetersiz beslenmesi.
  • Plasenta sorunları.
  • Bebekte beyin kanaması.
  • Genetik anormallikler.
• Doğum Sırası Nedenler:
  • Zorlu doğum ve bebeğin oksijensiz kalması.
  • Erken doğum (prematüre bebeklerde beyin kanaması riski daha yüksektir).
  • Doğum travmaları.
• Doğum Sonrası Nedenler:
  • Menenjit gibi beyin enfeksiyonları.
  • Kafa travmaları.
  • Sarılığın tedavi edilmemesi sonucu beyin hasarı.

Serebral Palsinin Belirtileri:

Serebral palsinin belirtileri, hasarın yerine ve şiddetine göre kişiden kişiye değişir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Motor Becerilerde Gecikme: Yuvarlanma, oturma, emekleme, yürüme gibi motor becerilerde yaşıtlarına göre gerilik.
• Kas Tonusu Anormallikleri: Kaslarda aşırı sertlik (spastisite) veya aşırı gevşeklik (hipotoni).
• Koordinasyon Bozukluğu (Ataksi): Denge sorunları ve sakar hareketler.
• İstemsiz Hareketler: Titreme (tremor) veya diğer kontrolsüz hareketler.
• Refleks Anormallikleri: Abartılı veya zayıf refleksler.
• Yürüme Sorunları: Parmak ucunda yürüme, makas benzeri yürüme gibi anormal yürüyüş şekilleri.
• Konuşma ve Yutma Güçlüğü (Dizartri, Disfaji): Konuşmada anlaşılırlık sorunları ve beslenme zorlukları.
• Diğer Nörolojik Sorunlar: Nöbetler (epilepsi), öğrenme güçlükleri, görme veya işitme sorunları.
• Vücudun Bir Tarafını Daha Çok Kullanma: Örneğin, nesneleri hep aynı elle tutma.

Serebral Palsinin Tedavisi:

Serebral palsinin kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, uygulanan tedavi ve rehabilitasyon yöntemleriyle belirtiler kontrol altına alınabilir ve bireyin yaşam kalitesi artırılabilir. Tedavi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve genellikle şunları içerir:

• Fizyoterapi: Kas gücünü, hareket aralığını, dengeyi ve koordinasyonu geliştirmeye yönelik egzersizler.
• Ergoterapi (Uğraşı Terapisi): Günlük yaşam aktivitelerinde (giyinme, beslenme vb.) bağımsızlığı artırmaya yönelik çalışmalar.
• Konuşma ve Yutma Terapisi: İletişim becerilerini ve yutma fonksiyonlarını iyileştirmeye yönelik terapiler.
• Özel Eğitim: Öğrenme güçlükleri olan çocuklar için destekleyici eğitim programları.
• Ortetik ve Yardımcı Cihazlar: Yürüteçler, ortezler, tekerlekli sandalyeler gibi hareketliliği ve bağımsızlığı destekleyen araçlar.
• İlaç Tedavisi: Spastisiteyi azaltmak, nöbetleri kontrol altına almak veya diğer semptomları yönetmek için ilaçlar kullanılabilir.
• Cerrahi: Bazı durumlarda kas gerginliğini azaltmak veya kemik deformitelerini düzeltmek için cerrahi müdahaleler gerekebilir.
• Botulinum Toksin Enjeksiyonları: Spastisiteyi bölgesel olarak azaltmak için kullanılabilir.
• Solunum Terapisi: Solunum sorunları olan bireyler için solunum kapasitesini artırmaya yönelik terapiler.

Serebral palsili bireylerin tedavi ve rehabilitasyonu uzun soluklu bir süreçtir ve bireyin ihtiyaçlarına göre özelleştirilir. Erken tanı ve tedaviye erken başlanması, bireyin potansiyelini en üst düzeye çıkarmak için büyük önem taşır.